पुराणकाळात १ योजन हे मोठे अंतर मोजण्याचे एकक होते. एक योजन म्हणजे पायदळ सैन्याने १ दिवसात काटलेले अंतर (अंदाजे ९ ते १० मैल) वेळ मोजण्याचे लहान एकक होते ‘निमिष’ (१ निमिष= ०.२२८५७२ सेकंद) ‘सायनाचार्याने’ आपल्या ग्रंथात सूर्यप्रकाशाचा वेग अध्र्या निमिषात २२०२ योजने असल्याचे म्हणले आहे. १ योजन = ९.६ मैल मानल्यास हा वेग दर सेकंदास १, ८५,०१५ मैल येतो. १९ व्या शतकात मायकेल्सन व मोर्ले यांनी प्रकाशाचा वेगदर सेकंदास १,८६,००० मैल असल्याचे म्हणले आहे. सायनाचार्याचा हा श्लोक रिक्संहितेमधील याच विषयावरील श्लोकावर भाष्य आहे.
तथाच स्मर्य ते योजनानां सहसं्रन्दे द्वे शतेव्देच योजने ।
एकेन निमिषार्धेत क्रममाण नमो ऽ स्तुते ।।
एकेन निमिषार्धेत क्रममाण नमो ऽ स्तुते ।।
याचा आशय आहे. हे लक्षात घ्या, की सूर्यप्रकाशाचा वेग अध्र्या निमिषात २२०२ योजने इतका असतो.
No comments:
Post a Comment